Od pierwszych wyborów samorządowych w demokratycznej Polsce upłynęło już 28 lat. Zmieniają się władze samorządowe i stojące przed nimi wyzwania, rozwijamy narzędzia wzmacniające zaangażowanie lokalnych społeczności (np. budżet partycypacyjny). Wiele udało się nam osiągnąć. Jednocześnie tematy związane z samorządnością rozbrzmiewają głównie w kontekście wyborów, koncentrują się na propozycjach nowych inwestycji czy rozwiązań. Rzadko zdarza nam się zatrzymać
i porozmawiać o ideach, wartościach i tym, co rozumiemy pod pojęciem samorządności. Niepokoją także narastające oddalanie się od siebie i antagonizowanie różnych grup społecznych, mowa nienawiści, którą znajdujemy w internecie i na ulicach. Dialog staje się coraz trudniejszy.
Dlatego właśnie Fundacja Kultury Dialogu – w odpowiedzi na zaproszenie Urzędu m.st. Warszawy do przygotowania przeprowadzenia debat na temat samorządności – przygotowała przedsięwzięcie pod nazwą Wspólnie o wspólnocie. Debaty o samorządności. Naszą uwagę chcemy w szczególności zwrócić w stronę grup, które są mniej słyszalne w publicznym dyskursie – młodzieży i osób starszych. Organizujemy także debaty z udziałem studentek i studentów w formule Speed Debating. Debaty dla młodzieży będą organizowane w porozumieniu z zainteresowanymi szkołami na ich terenie w formacie Oxford Union Debates, a ich zwieńczeniem będzie turniej debat o samorządności w formacie WSDC (World Schools Debating Championship). Debaty dla osób powyżej 60 roku życia przeprowadzimy w formie facylitowanych dyskusji pogłębionych, a przy ich organizacji chcemy współpracować z lokalnymi grupami seniorskimi działającymi m.in. przy domach kultury czy bibliotekach.
Formaty debat w przedsięwzięciu „Wspólnie o wspólnocie. Debaty o samorządności”
Uczniowie i młodzież do 19 roku życia
Debaty otwarte w formacie Oxford Union Debates
czyli debaty z udziałem publiczności.
Turniej debat o samorządności w formacie WSDC
W debacie biorą udział dwie przeciwstawne strony: propozycja i opozycja, w których skład wchodzą po trzy osoby. Mowy trwają na zmianę po 5-8 minut, a po drugich mowach wskazani przez moderatora/moderatorkę widzowie mogą zabrać głos za lub przeciw w formie maksymalnie dwuminutowych wypowiedzi. Po głosach publiczności następują mowy końcowe, podsumowanie moderatora/moderatorki i głosowanie zgromadzonych.
W zależności od chęci i zaangażowania uczniów i uczennic możliwe jest zorganizowanie dodatkowych zespołów uczniowskich np.: fact-checking, research team, zespół medialny, zespół kreatywny, co pomogłyby przy tworzeniu wydarzenia angażującego całą społeczność szkolną niezależnie od posiadanych talentów i zainteresowań.
Uczennice i uczniowie otrzymają szczegółową informację zwrotną od osób sędziujących, co pozwoli nie tylko zwiększać wiedzę dotyczącą tematu, ale również rozwijać umiejętności argumentacji, krytycznego myślenia i wystąpień publicznych.
Przykładowe debaty w tym formacie (po angielsku) można znaleźć na profilu
- Oxford Union (https://www.youtube.com/user/OxfordUnion) oraz
- Cambridge Union (https://www.youtube.com/user/cambridgeunionsoc) na Youtube oraz
- na kanale Intelligence Squared Debates (https://www.youtube.com/user/IntelligenceSquared).
Format debat WSDC (tzw. Schools) jest najbardziej rozpowszechnionym formatem uczniowskich debat sportowych, w którym od 1999 roku organizowane są corocznie Mistrzostwa Świata Debat Licealistów. Dwie drużyny („za” i „przeciw”) składają się z trzech mówców/mówczyń, którzy na przemian mają ośmiominutowe mowy (z wyłączeniem czwartych mów, które trwają cztery minuty i wygłaszane są przez jednego z poprzednich mówców/mówczyń w odwróconym porządku). Uczniowie i uczennice poznają temat znacznie wcześniej np.: tydzień lub miesiąc. Debatę oceniają doświadczeni sędziowie/sędziny debat sportowych, którzy dokonują holistycznej oceny z głównym naciskiem na treść argumentacji (analiza logiczna twierdzeń, stopień udowodnienia znaczenia i prawdopodobieństwa argumentów). Tak ustalone zasady mają na celu przede wszystkim kształtowanie krytycznie myślących i świadomych obywateli, którzy mają intelektualne narzędzia do obrony przed manipulacją.
Format WSDC wyróżnia się od tzw. turniejowych debat oksfordzkich bardzo dużym naciskiem na prawidłowe wnioskowanie oraz najwyższymi standardami merytorycznymi. Format dopiero pojawia się w Polsce, ale jego obecność niewątpliwie będzie coraz częstsza ze względu na rosnącą popularność wśród licealistów i licealistek (w tym roku zorganizowano w Polsce pierwszy turniej w tym formacie i wysłano reprezentację Polski na Mistrzostwa Świata).
Osoby powyżej 60 roku życia
Grupowe dyskusje pogłębione
Formatem wykorzystywanym podczas debat osób powyżej 60 r.ż. są moderowane dyskusje pogłębione w grupach, w trakcie których aktywny moderator/moderatorka: a) przedstawia najważniejsze informacje przed debatą,
b) aktywnie zadaje pytania pogłębiające
c) pomaga w samodzielnym rozwijaniu argumentacji
d) wskazuje na punkty sporu i zarządza wymianą argumentacji w zakresie punktu sporu
e) wskazuje na braki w argumentacji, błędy logiczne i wątpliwości merytoryczne.
Taki format debat pozwala, bez wcześniejszego przygotowania, poruszać ważne tematy na wysokim poziomie merytorycznym i argumentacyjnym.
Studenci
Spotkanie w formie Speed Debating
Speed Debating to szybkie dyskusje „jeden na jeden” na zadany temat po wylosowanej stronie. Osoby uczestniczące (10-30 osób) są przydzieleni losowo do danej strony i biorą udział w trzech dyskusjach z trzema różnymi osobami na trzy różne tematy. Jedna dyskusja trwa sześć minut i składa się z trzech wypowiedzi po każdej stronie trwających od 30 do 90 sekund.
Następnie osoby uczestniczące biorą udział w grupowych dyskusjach pogłębionych (na jeden-dwa z poprzednich tematów) z osobami moderującymi bez limitów czasowych. Taka formuła zapewnia nie tylko atrakcyjną formę (poznanie nowych osób, różnorodność tematów, dynamika, wyzwanie intelektualne), ale również głębokie poznanie tematu z różnych perspektyw przy dyskusji moderowanej.
Speed Debating nie wymaga przygotowania osób uczestniczących. Przed każdą dyskusją osoba prowadząca przedstawia zwięźle najważniejsze informacje koniecznie do dyskusji oraz dysponuje wiedzą merytoryczną do wsparcia dyskusji pogłębionej.
Zaproponowane formuły są przykładami debat, które charakteryzują się następującymi wspólnymi cechami:
- Priorytetyzują treść dyskusji i merytorykę ponad umiejętności retoryczne
- Kształtują kluczowe umiejętności umożliwiające partycypację w działalności obywatelskiej np.: konsultacjach społecznych, budżecie partycypacyjnym, działalności w organizacja pozarządowych
- Wzmacniają społeczność lokalną i dają jej narzędzia do późniejszego samodzielnego prowadzenia debat
- Skupiają się na wysokim zainteresowaniu uczestników i zwiększają zaangażowanie w sprawy samorządności i społeczeństwa obywatelskiego.
Zespół zaangażowany w organizację i prowadzenie przedsięwzięcia
Radosław Czekan
półfinalista Uniwersyteckich Mistrzostw Świata w Debatowaniu w kategorii EFL (English as a foreign language), nauczyciel retoryki i trener debat w I SLO z Oddziałami Międzynarodowymi w Warszawie (IB Raszyńska), założyciel i Dyrektor Treningowy Warsaw Debate Chamber. Założyciel i były Prezes Klubu Debat Parlamentarnych Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz inicjator i mentor licealnych klubów debat w Szczecinie, Białymstoku i Lublinie. Dwukrotny koordynator merytoryczny Letniej Akademii Debat dla licealistów i studentów „Supraśl Debate Camp” 2017 i 2018. Międzynarodowy sędzia i trener debat sportowych w formacie brytyjskim parlamentarnym. Trener reprezentacji College of Europe Natolin na Uniwersyteckie Mistrzostwa Europy w Debatowaniu 2018.
Barbara Imiołczyk
ekspertka z dziedziny samorządu terytorialnego i budowy mechanizmów społeczeństwa obywatelskiego. Doświadczenie samorządowe – wiceprezydentka Będzina 1990-94, posłanka dwóch kadencji w sejmowej Komisji samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, uczestniczyła w tworzeniu II etapu reformy samorządowej. Współautorka i realizatorka wielu projektów na rzecz rozwoju lokalnej demokracji, jako prezeska Zarządu Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej w latach 2001- 2010. Od 2010 w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich. Za kadencji prof. Ireny Lipowicz –
koordynatorka Komisji Ekspertów ds. Osób z Niepełnosprawnościami i KE ds. Osób Starszych oraz dyrektorka Zespołu ds. Równego Traktowania. Za kadencji dr Adama Bodnara dyrektorka Centrum Projektów Społecznych. Dodatkowo kieruje pracami Komisji Ekspertów ds. Osób Głuchych i Komisji Ekspertów ds. Osób Starszych.
Marta Lewandowska
trenerka, konsultantka, działaczka organizacji pozarządowych, prezeska Fundacji Kultury Dialogu. Od 2005 roku prowadzi w całej Polsce szkolenia na temat pracy z grupami zagrożonymi wykluczeniem i dyskryminowanymi, integracji społecznej, ekonomii społecznej, współpracy międzysektorowej, aktywizowania lokalnych społeczności, planowania strategicznego. Przez 7 lat była przewodniczącą Komisji Dialogu Społecznego Dzielnicy Śródmieście (ciała reprezentującego organizacje pozarządowe mającego charakter opiniująco-doradczy dla lokalnego samorządu), jest członkinią Warszawskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego. Członkini Zespołu Sterującego Programu rozwoju współpracy m.st. Warszawy i organizacji pozarządowych do 2020 roku. W ramach Laboratorium Edukacji Kulturalnej oraz procesu tworzenie Planu rozwoju warszawskich bibliotek prowadziła debaty oksfordzkie; uczestniczyła w roli mederatorki i facylitatorki w wielu procesach tworzenia polityk publicznych, seminariach, konferencjach.
Katarzyna Bryczkowska
certyfikowana Trenerka Rady Europy, coacherka, doradczyni w zakresie zarządzania poprzez wartości i budowania kultury wewnątrzorganizacyjnej. Absolwentka Wydziału Pedagogicznego UW, CSR – Strategia Odpowiedzialnego Biznesu w Akademii Leona Koźmińskiego oraz Prawa Międzynarodowego i Służby Zagranicznej na WPiA UW. Interesuje ją praktyczna realizacja Praw Człowieka poprzez wsparcie procesów obywatelskich i wdrażania zasad dobrego rządzenia. Wcześniej pracowała również z polskimi Wójtami, Burmistrzami i Prezydentami prowadząc dwie edycje Akademii Przywództwa realizowanej przez FRDL.
Agata Urbanik
facylitatorka, trenerka i badaczka społeczna. Specjalizuje się w projektowaniu i prowadzeniu facylitacji i procesów partycypacyjnych. Blisko współpracuje z grupami osób, tworząc przestrzeń do dobrej rozmowy. Wykorzystuje przy tym dopasowane do potrzeb metody warsztatowe oraz takie narzędzia, jak specjalnie projektowane gry dyskusyjne. Projektuje i prowadzi badania społeczne, w tym badania partycypacyjne i ewaluacyjne. Szkoli z zakresu prowadzenia diagnoz potrzeb. Posiada Certyfikat Jakości Szkoleń STOP II stopnia. Ukończyła m.in. trenerski kurs facylitacji włączającej i trening interpersonalny Haliny Nałęcz-Nieniewskiej. Jest jedną z fundatorek Fundacji Pole Dialogu, przez wiele lat była członkinią zarządu tej fundacji.
Przemysław Kozak
psycholog, trener, moderator. Absolwent Szkoły Trenerów Pracowni Psychologicznej Elżbiety Sołtys Jan Rober Sołtys oraz podyplomowych studiów Zarządzania Zasobami Ludzkimi Uniwersytetu Warszawskiego. Współtworzył oraz współprowadził cykl warsztatów rozwojowych dla mieszkańców Warszawy: Akademia Liderów 60+ (2017 r.) oraz Akademia Aktywnego Seniora 60+ (2016 r.). Moderował i facylitował szereg spotkań z mieszkańcami Warszawy i przedstawicielami instytucji publicznych w tym: Aktywna Społeczność dla Ekonomii Społecznej (dwie edycje, 2017 r. i 2016 r.), spotkania w ramach projektu „Rewitalizacja – wspólna sprawa” na zlecenie Biura Rozwoju Gospodarczego m.st. Warszawy.
Ewelina Wołosik
absolwentka stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Wieloletnia członkini Zarządu Klubu Debat Parlamentarnych UJ, w tym jako prezeska i główna organizatorka Mistrzostw Polski Debat Parlamentarnych. Sędzia i trenerka debat, a także Equity Officer polskich wydarzeń debatanckich zajmująca się polityką antydyskryminacyjną.
Mateusz Wójtowicz
były prezes Klubu Debat Uniwersytetu Warszawskiego. Mistrz Polski Debat Parlamentarnych 2016. Wielokrotny sędzia główny ogólnopolskich i międzynarodowych turniejów debat parlamentarnych. Koordynator merytoryczny Supraśl Debate Camp 2018 oraz trener debat w Warsaw Debate Chamber.
